Onaylanmış bilim temelli hedefleri olan şirketler, sera gazı emisyonlarını ekonominin geri kalanına kıyasla daha hızlı ve daha iddialı bir şekilde azaltıyor.

Bilime Temelli Hedefler girişiminin (Science-Based Targets initiative - SBTi) en son yayınlanan gelişim raporu, “SBTi onaylı tipik bir şirketin, Kapsam 1 ve 2 emisyonlarını yılda %8.8 oranında düşürdüğünü ortaya koydu. 1.5°C'lik sıcaklık politikasına sadık kalmak için SBTi tarafından gerekli görülen yıllık azaltım oranı ise %4.2.” Gelişim raporu ayrıca, onaylanmış SBT'lere sahip şirketlerin, emisyon azalım oranlarının piyasanın geneline göre daha hızlı ve azimli olduğunu ortaya koydu. Şirketler emisyon azaltım hedeflerini büyük oranda gerçekleştirmeyi başarmış durumda.  Bu rapor, azimli emisyon azaltımları gerçekleştirmek için hangi azaltım sınırlandırma stratejilerinin izlendiğini incelemektedir.

Yine bu rapor, şirketlerin emisyonlarını nasıl azalttıkları, hangi inisiyatifleri başlattıkları, farklı projelerin ne kadar etkili olduğu ve emisyon azaltım stratejilerinin Kapsam 1, 2 ve 3 emisyonları kapsamında nasıl farklılıklar gösterdiği hakkında bilgiler içeriyor. Raporda kullanılan veriler, onaylanmış bilim temelli hedefleri olan 440 büyük şirketin CDP’ye yaptıkları raporlama sonuçlarından elde edilmiştir.

Önemli bulgular:

• 2022'de, onaylanmış bilim temelli hedeflere sahip 440 kuruluş, 2.100'den fazla emisyon azaltım girişimi raporladı.

• 2022'de raporlanan emisyon azaltım girişimlerinin çoğu, binalarda ve üretim süreçlerinde enerji verimliliği kategorisinde yer aldı.

• Emisyon değerlerinin en geniş ölçüde azaltıldığı kategoriler ise “atık azaltımı ve malzeme döngüselliği” ile “hava, deniz ve demiryolu taşımacılığındaki enerji verimliliği” oldu.

• “Ayrıştırılmış enerji nitelik sertifikaları” ve “enerji satın alım anlaşmaları” en yaygın yenilenebilir enerji tedarik yöntemlerinden oldu.

• Kapsam 3 kategorisinde emisyon azaltım hedefleri olan şirketler, tedarik zinciri ve tedarikçi tarafındaki Kapsam 3 emisyonu hedeflerine odaklanıyor.

"Binalarda enerji verimliliği" ve "üretim süreçlerinde enerji verimliliği" neredeyse bütün endüstrilerde, en yaygın emisyon azaltım girişimleridir. Toplam 2.199 girişim arasından binalarda enerji verimliliği 624, üretim süreçlerinde enerji verimliliği ise 626 kez raporlanmıştır. Bunlar en yaygın projeler olsa da veriler diğer kategorilerde daha büyük emisyon azaltımlarının mümkün olduğunu göstermektedir.

Alınan her inisiyatif başına ortalama emisyon tasarrufuna bakıldığında en etkili projeler "Diğer, lütfen belirtiniz (Others, please specify)" kategorisinde bulunmaktadır. Bu kategori altında raporlanan en büyük inisiyatifler deniz, hava ve demiryolu taşımacılığı sektörlerinde tasarım, rota optimizasyonu ve motor verimliliği girişimlerini kapsamaktadır. Bu girişimler, ulaşım hizmetleri sektörünün kısa vadede emisyonları azaltması için oldukça kritik bir öneme sahiptir.

Son olarak, düşük karbonlu enerji tüketimi ve üretimi hem popüler hem de etkili girişimlerdir.

Enerji verimliliğinin popülerliği ve düşük karbonlu enerjiye geçiş projeleri, bir şirketin iş modelinde temel değişiklikler yapılmasını gerektirmez ve genelde şirkete doğrudan maliyet tasarrufu sağlar. Buna karşılık “Diğer, lütfen belirtiniz” kategorisi altında bulunan yatırımlar çok daha ciddi miktarlarda emisyon azaltımları sağlasa da yeni üretim teknikleri veya tasarımlar içerdiğinden büyük yatırımlar gerektirir. Buna büyük konteynır gemilerinin tasarımı ve inşa metodları örnek gösterilebilir.

KAPSAM 1, KAPSAM 2 VE KAPSAM 3 EMİSYONLARINA DAİR EK BİLGİLER

Kapsam 1

Kapsam 1, şirketlerin sahip olduğu veya şirket tarafından kontrol edilen kaynaklardan ortaya çıkan direkt sera gazı emisyonlarını içerir.

Her ne kadar bazı Kapsam 1 emisyon azaltım girişimleri şirketler tarafından kolay hedefler olarak görülse de bir kısmının uygulaması oldukça zordur. Örneğin, bir şirketin toplam ayak izinin çoğunluğu eğer yük ve yolcu taşımacılığından kaynaklanıyora geçiş süreci daha da sancılıdır. Süreç, alternatif üretim yöntemlerinin geliştirilmesine, belki henüz tedavülde olmayan elektrikli ekipmanlara geçişe veya havayolları ve demiryolu söz konusu olduğunda, henüz kullanımı pek yaygın olmayan yeni yakıt çeşitlerinin kullanımına bağlıdır. Bunlar kısa ve uzun vadede teknolojik ARGE yatırımı yapılmasını gerekli kılar.

Kapsam 2

Kapsam 2, satın alınan elektrik, ısı, buhar ve soğutmadan ortaya çıkan sera gazı emisyonlarını kapsamaktadır. Yenilenebilir enerji teknolojisindeki gelişmeler sayesinde, geniş bir emisyon azalımı potansiyeli bulunmaktadır. Raporda bahsedilen 440 kuruluş, enerjilerinin ortalama %18'ini yenilenebilir kaynaklardan sağlıyor olmasına rağmen, yalnızca %3'ü (15 kuruluş) %90'dan fazla yenilenebilir elektrik tedarik ediyor. Bu sayının daha da artması gerekmekte.

Şirketlerin elektrik tedarik ettiği kamu kuruluşları, şirketlere belirledikleri bilim temelli hedefleri doğrultusunda yeterli oranda yenilenebilir enerji sunamıyorsa, şirketler kendi yenilenebilir enerjilerini üretmeli veya proaktif olarak tedarik etme arayışında olmalıdır. Tesise özgü enerji sözleşmeleri (yeşil tarifeler), enerji nitelik sertifikaları (Energy Attribute Certificates - EAC'ler), enerji satın alma anlaşmaları (Power Purchase Agreements - PPA'lar) ve sanal enerji satın alma anlaşmaları (Virtual Power Purchase Agreements - VPPA'lar) gibi yenilenebilir elektrik tedarik etmenin çeşitli yolları vardır. Şirketler, EAC'leri tedarik ederken, Sera Gazı Protokolü'nün Kapsam 2 kılavuzundaki kalite kriterlerini karşıladığından emin olmalıdır. Bununla birlikte, enerji niteliği sertifikaları en yaygın satın alma aracı olsa da, kullanım durumları ve teknik ayrıntıları bakımından büyük farklılıklar gösterebildikleri için sözleşmeye bağlı araçlar sebebiyle ne kadar çok veya az etki sağlandığı konusunda artan bir endişe bulunmaktadır.

Kapsam 3

Kapsam 3 emisyonları, bir şirketin faaliyetlerinden kaynaklanan ancak şirketin sahip olmadığı veya şirket tarafından kontrol edilmeyen kaynaklardan ortaya çıkan emisyonlardır. The Greenhouse Gas (GHG) Protokolü, şirketlerin değer zincirine ait emisyonlarını değerlendirmeleri için Kapsam 3 dahilinde 15 farklı raporlama kategorisi sağlar. Bu kategoriler, şirketlere değer zinciri boyunca kurumsal emisyonlarını ölçmek, yönetmek ve emisyonlarını azaltmaları için sistematik bir çerçeve sağlar.

Bu emisyonlar şirketler tarafından dolaylı olarak kontrol edildiğinden, şirketler kendine has emisyon azaltım zorlukları ile karşılaşabilirler. SBTi, Kapsam 3 hedeflerinde, mutlak hedefler, fiziksel veya ekonomik yoğunluk hedefleri ve tedarikçi veya müşteri iletişimi hedefleri olmak üzere birden fazla hedef belirleme seçeneği sunarak bu zorlukların üstesinden gelmeye çalışır. 2022'de 440 şirketten 302'si mutlak azaltım hedefi raporlarken, 98'i yoğunluk azaltım hedefi raporladı.

Yakın tarihli bir SBTi & BCG (Boston Consulting Group) Scope 3 anketi, Kapsam 3 hedef belirleme ve takibinin zorluklarını ele aldı. Çoğu kuruluş, birincil veri mevcudiyetinin eksikliğini ve değer zincirlerindeki tedarikçileri dahil etmeyi temel zorluklar arasında görmektedir. CDP Tedarik Zinciri, kuruluşların tedarikçilerinden birincil emisyon verilerini edinmelerini sağlayan ve emisyon azaltım girişimleri ile işbirliğini teşvik etmek için kullanılabilecek bir araçtır.

Sonuçlar

Bilim temelli hedefler belirleyen ve SBTi ile taahhütlerde bulunan şirketlerin sayısı katlanarak artmakta. Buna rağmen, henüz bilim temelli iklim eyleminde bulunmamış yüksek etkili şirketlerin bir araya gelerek yakın vadeli hedeflere ulaşmaları net sıfır geleceğe ulaşabilmek adına kritik bir önem taşımakta. Şirketler ve finansal kurumlar, kendi hedeflerine ulaşmak için değer zinciri boyunca hedefler belirlemelidir. SBTi uyumlu hedef belirleyen şirketlere sermaye akışı çok daha hızlı olacaktır.

Referanslar

https://sciencebasedtargets.org/reports/sbti-progress-report-2021/science-based-targets-result-in-biggest-emissions-reduction-to-date

https://www.cdp.net/en/research/global-reports/2022-na-sbt-implementation-report